İFLASIN ERTELENMESİ

Türkiye ve dünya ekonomisindeki dalgalanmalardan etkilenip borca batık hale gelen sermaye şirketlerinin ve kooperatiflerin faaliyetlerini olabildiğince sürdürebilmelerini sağlayan, ticari hayatta karşılaşılabilecek en büyük riziko sayılan iflas tehlikesinden geçici de olsa kaçınabilme olanağı tanıyan İFLASIN ERTELENMESİ hukuk hayatımızdaki başlıca koru(n)ma tedbirlerinden biridir.

Sermaye şirketlerinin (anonim şirket, limited şirket) ve Kooperatiflerin borçları mevcudundan ve alacaklarından çoksa önceden bir takip yapılmaksızın bunların iflasına karar verilir. Şirket alacaklıları iflas isteyebileceği gibi şirketin kendisi de iflasını isteyebilir. Yalnız yetkili Ticaret Mahkemesi, borçların alacaklardan fazla olduğu kanısına varırsa ve iflasın ertelenmesi de istenmemiş ise şirketin iflasına karar verir.

İflasın ertelenmesi kurumu 30.07.2003 tarihinden itibaren hukuk hayatımızdadır. 4949 sayılı kanun ile 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’na (İİK) eklenmiştir.

AMAÇ

Bir anlamda borca batıklık (pasifin aktiften fazla olması durumu) durumundaki borçlunun karşılaşabileceği sıkıntılar büyük ölçüde ortadan kaldırılmış olacaktır. Salt borçlu açısından değil, alacaklılar yönünden de ticari ilişkileri son derece rahatlatıcı bir kurumdur. Şöyle ki; borca batık haldeyken borçlu, bu durumda faaliyete devam ederse, alacaklarının vadesi daha sonra gelecek olan veya diğerlerinden daha sonra icra takibinde bulunan alacaklılar ile borçlunun borca batıklık durumunu bilmeden ona bu dönemde yeniden borç verecek olanların, alacaklarını kısmen veya tamamen alamama tehlikesini ortadan kaldırmak amaçlanmaktadır .

ŞARTLAR

Bu imkândan yaralanabilme şartları İİK md.179’da belirtilmiştir. Şöyle ki; bir sermaye şirketini veya kooperatifi idare ve temsil ile görevlendirilmiş kimseler ya da şirket-kooperatif alacaklıları şirket veya kooperatifin borca batık olduğunu ve bunun yanında şirket veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. Mahkeme de bu projeyi ciddi ve inandırıcı bulursa iflasın ertelenmesine karar verir.

İFLASIN ERTELENMESİ SONRASI TEDBİRLER

İflasın ertelenmesine karar veren mahkeme şirketin veya kooperatifin malvarlığının korunması için gerekli önlemleri de bir taraftan alacaktır. Mahkeme erteleme kararı ile birlikte şirket veya kooperatife kayyım atanmasına karar verir. (Kayyım:gerçek hak sahibinin haklarını kullanamaması gibi durumlarda onun yerine kanuni temsilcisi olarak bir malı yönetmek bir işi görmek üzere atanan kişi) Yönetim organın yetkileri tümüyle kayyıma devredilebileceği gibi yönetim organı iş ve işlemleri kayyım onayına da bağlanabilir.

ERTELEME KARARININ  ETKİLERİ

İflasın ertelenmesi bütün alacaklıların çıkarlarını dengeli bir şekilde korumayı amaçlar. 6183 sayılı Kamu Alacaklarının Tahsili Usûlü Hakkında Kanun uyarınca başlatılmış takipler de dâhil erteleme kararı üzerine hiçbir icra takip işlemi yapılamaz. Karar öncesi başlamış takipler de durur. Devlet alacakları bakımından devlet ile diğer alacaklılar arasında bir ayrım yapılmamıştır. Zamanaşımı ve hak düşürücü süreler de işlemez, durur. İstisnalar;

1. Erteleme sırasında taşınır-taşınmaz rehni veya ticari işletme rehniyle temin edilen alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış takiplere devam edilebilir. Fakat bu takip nedeniyle ne muhafaza tedbirleri alınabilir ne de rehinli malın satışı istenebilir. Erteleme süresince işleyecek ancak mevcut rehinle karşılanamayacak faizler teminat altına alınmak zorundadır.
2. İİK/md.206’daki alacaklar için de haciz yoluyla takip yapılabilir sırasıyla bu alacaklar,

• işçilerin iş ilişkisine dayanan ve iflasın açılmasından bir yıl içerisinde tahakkuk etmiş ihbar ve kıdem tazminatları dahil alacakları ile iflas nedeniyle iş ilişkisinin sona  ermesi üzerine hak etmiş oldukları ihbar ve kıdem tazminatları
• işverenlerin işçiler için yardım sandıkları veya sair yardım teşkilatı kurulması veya bunların yaşatılması amacıyla meydana gelmiş ve tüzel kişilik kazanmış bulunan tesislere veya derneklere olan borçları
• iflasın açılmasından önceki son bir yıl içerisinde doğmuş tüm nafaka alacakları.

            İflasın ertelenmesi süresi en çok bir yıl olabilir. Kayyım iflası ertelenen şirket veya kooperatifin durumu hakkında belli sürelerde mahkemeye rapor sunar. Bu raporlara göre mahkeme iflasın ertelenme süresini uzatabilir. Uzatma süreleri toplamı 4 yılı geçemez. İflasın ertelenmesi talebi baştan reddedilirse veya kabul edilir de erteleme süresi sonunda iyileşme olmadığı görülürse mahkeme şirket veya kooperatifin iflasına karar verecektir. Erteleme süresi dolmadan kayyımın verdiği raporlardan mahkeme, şirketin veya kooperatifin  durumunun iyileştirilmesinin mümkün olmadığı kanısına varırsa erteleme kararını kaldırarak iflasa karar verebilir. Anlaşıldığı üzere kayyımlar vasıtasıyla süreç hâkim kontrolündedir. Gidişat kötü ise hâkim süreyi kesip iflasa karar verebilir.   

SONUÇ

İflas hali, mikro veya makro düzeyde karşılaşılan ekonomik krizlerin yaşatacağı en büyük rizikolardan biri olarak görülmektedir. Ekonomide hem mikro düzeyde hem de makro düzeyde iyileştirici olması bakımından bu süreci atlatmakta iflas kararının ertelenmesi kurumunun fonksiyonu hayli yüksektir.